Szlak „Graniczny”

System szlaków spacerowych i trasa rowerowa Gminy Goleszów
zostały odnowione w ramach projektu "Sport i turystyka bez granic"
dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej
Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński

Oznaczenie szlaku spacerowego ,,Granicznego": kolor niebieski
Długość trasy: 10 km
Suma podejść: około 250 metrów
Czas przejścia: około 3-3,5 godz.

Spacer tym szlakiem umożliwia poznanie dwóch miejscowości nadgranicznych, którymi są Dzięgielów i Leszna Górna. Możemy dzięki niemu obejrzeć ciekawe zabytki oraz piękne krajobrazy. Jest to szlak łatwy, prowadzący w dużej mierze drogami asfaltowymi. Szlak rozpoczyna się w Dzięgielowie. Następnie prowadzi do przejścia granicznego w Lesznej Górnej, stąd przez Leszną i wokół góry Tuł ponownie wraca do Dzięgielowa.

Przebieg i opis szczegółowy szlaku:

Od budynku remizy OSP w Dzięgielowie idziemy ok. 20 metrów do drogi Cisownica - Cieszyn. Przekraczamy ją, a następnie kierujemy się na wprost w ulicę Spacerową. Idąc tą ulicą, mijamy po lewej stronie miejsce, gdzie odbywa się Tydzień Ewangelizacyjny, a po ok. 100 metrach przechodzimy przez most na Puńcówce. Za mostem skręcamy w lewo i wzdłuż tego potoku podążamy około kilometra. Wąska asfaltowa droga uroczo wije się wśród zabudowań nad Puńcowką. Po około 800 metrach ulica przechodzi po płytach przez koryto rzeki, my natomiast przechodzimy położoną nieopodal kładką. Wkrótce ponownie dochodzimy do drogi powiatowej Cieszyn-Cisownica, którą około 200 metrów schodzimy lekko w dół, w kierunku widocznego przed nami Zamku w Dzięgielowie. Przed Zamkiem dochodzimy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo w ul. Graniczną. Podchodzimy teraz drogą asfaltową, prowadzącą do Lesznej Górnej i do przejścia granicznego z Republiką Czeską. 

Po lewej stronie mijamy zabudowania Firmy "JERZY", a po 400 metrach, przy pierwszych budynkach po prawej stronie, skręcamy w prawo w górę, w ulicę Kamienną. Po krótkim podejściu, skręcamy zgodnie z ulicą w lewo i powyżej zabudowań przemieszczamy się równolegle do drogi Dzięgielów - Leszna Górna. Ta część Dzięgielowa nosi nazwę "Zimne Wody", a położona jest na zachodnim zboczu Mołczyna. Po 800 metrach szlak powraca na drogę główną, którą dalej podchodzimy, osiągając po niespełna kilometrze dawne przejście graniczne z Republiką Czeską. 

,,Pszczele Miasteczko" im. Jana Gajdacza na Mołczynie w Dzięgielowie

Nasz szlak prowadzi w lewo, ulicą Graniczną, do centrum Lesznej Górnej. Jednak od przejścia granicznego w prawo, wzdłuż granicy, prowadzi wąska droga asfaltowa na graniczne wzgórze Mołczyn, którą można dojść do "Pszczelego Miasteczka" im. Jana Gajdacza. Rozpościera się z niej piękny widok w kierunku wschodnim, gdzie możemy obserwować teren między Machową i Zadnim Gajem, z liczymi zabudowaniami, za którymi jest pasmo Równicy. Za Zadnim Gajem wznosi się Mała Czantoria, a bliżej nas - Tuł. W dole obserwujemy przejście graniczne. Po pokonaniu około 1,2 kilometra tą drogą dochodzimy do zabudowań państwa Gajdaczów. We wspaniały leśny krajobraz jest tu wtopiona, unikatowa w tej części Europy, pasieka im. Jana Gajdacza - ,,Pszczele Miasteczko". Po wcześniejszym kontakcie z właścicielami (te. 507103187), można tu odpocząć, posilić się i skosztować różnych produktów wytwarzanych z miodu przez państwa Gajdaczów.

Do szlaku "Granicznego" powracamy tą samą drogą. Od przejścia granicznego kierujemy się drogą na południowy-wschód. Po około 200 metrach zaczyna schodzić stromo w dół. W tym miejscu warto się zatrzymać, aby obejrzeć roztaczającą się stąd ciekawą panoramę.

Patrząc w kierunku wschodnim, najbliżej widzimy kościół, a za nim w głębi - Ostry (709 m). Na prawo od niego najbardziej wyróżniającym się wzniesieniem jest Wróżna (514 m), która od południa otacza Leszną Górną. Patrząc dalej w tą stronę obserwujemy szereg niewysokich wzniesień, które schodzą do doliny Olzy w okolicy Trzyńca. W kierunku południowym, w głębi, za doliną Olzy są szczyty Beskidu Śląsko- Morawskiego z najbardziej wyróżniającym się Jaworowym (1023 m), a bliżej zabudowania znajdującej się na terenie Republiki Czeskiej - Lesznej Dolnej. Stąd widać też fragment huty w Trzyńcu. Na lewo od Ostrego, nieco w głębi wznosi się Wielka Czantoria, obok niej (na lewo) Mała Czantoria, a najbliżej - góra Tuł, która od północy otacza Leszną Górną. Panoramę z tego miejsca zamyka od północy Jasieniowa (520 m), a od zachodu wzgórze Mołczyn.

Z ul. Granicznej skręcamy w lewo w ul. Spacerową. W dole widzimy kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św.Marcina.

Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Marcina

Kościół został zbudowany z cegły w latach 1719 - 1731, w stylu późnobarokowym. Poprzedni kościół, drewniany, wybudowany został przez ewangelików, ale w 1688 roku przejęli go katolicy. Wnętrze kościoła parafialnego posiada bogaty wystrój: dekoracje stiukowe na sklepieniach, późnobarokowe ołtarze, liczne obrazy oraz figury. Jest tu również renesansowa, pochodząca z końca XVI wieku, rzeźba ze stojącą postacią w zbroi rycerza Czelo, byłego właściciela dóbr i zamku w Dziegielowie. Na zewnątrz elewacje o podziałach ramowych, boczne, podparte parami masywnych szkarp. W latach 60-tych XX wieku, ze względu na wstrząsy podczas odstrzałów w sąsiednich kamieniołomach, kościół został wzmocniony ściągami.

Przez ok.600 metrów szlak prowadzi ul. Spacerową, a następnie skręca w ul. Lipową. Po następnych 500 metrach, z prawej strony mijamy zabudowania owczarni. Widoki, które możemy podziwiać, zmieniają się w miarę pokonywania kolejnych metrów trasy. Z lewej widać wzgórze Mołczyn, Dzięgielów, kamieniołom w Lesznej Górnej, a także Jasieniową, Czantorię oraz Tuł. Wspinamy się coraz wyżej i dochodzimy do skupiska domków jednorodzinnych. Przechodzimy nad domkami (nad drogą z prawej tylko jeden dom). Idziemy ledwo widoczną drogą polną i po około 400 metrach dochodzimy do ścieżki, którą prowadzi szlak turystyczny zielony z dworca PKP w Goleszowie na Wielką Czantorię. Tutaj również spotykamy zielony szlak spacerowy "Cisownicki" naszej gminy. Kierujemy się w lewo i idziemy ścieżką ciągle opadającą w dół, mając po swojej prawej stronie las, a później potok. Stromo schodzimy w dół do potoku, by następnie wydostać się z niego na drogę bitą. Z drogi tej kierujemy się w prawo do Restauracji "Pod Tułem".

Restauracja & Noclegi "Pod Tułem"

Z tego miejsca szlak "Graniczny" skręca w lewo i podąża wraz z zielonym szlakiem turystycznym i zielonym szlakiem "Cisownickim" do dawnego schroniska "Pod Tułem" (obecnie Restauracja & Noclegi "Pod Tułem). Restauracja ta w latach 1931-45 funkcjonowała jako Pensjonat Krischa, a w późniejszym okresie jako schronisko PTTK. Obecnie zarządzana jest przez właścicieli prywatnych.

Kamieniołom w Lesznej Górnej

Od schroniska szlak "Graniczny" schodzi w dół w kierunku zachodnim, gdzie po około 100 metrach ponownie spotykamy szlak zielony. Wraz z nim, utwardzoną drogą, schodzimy około 500 metrów lasem, aż do obiektów zakładu przeróbki kamienia w kamieniołomie w Lesznej Górnej. Jest to kamieniołom wapieni cieszyńskich, eksploatowanych tu od początków okresu powojennego dla cementowni w Goleszowie. Kamień wapienny był przewożony do niej kolejką linową do lat 70 - tych XX wieku. Kamieniołomem zarządza firma "KOSBUD" z Bestwiny.

Od kamieniołomu,drogą asfaltową idziemy łagodnie w dół i po około kilometrze dochodzimy do drogi powiatowej Cisownica-Cieszyn. Skręcamy nią w lewo i po 300 metrach dochodzimy do Zamku w Dziegielowie i skrzyżowania dróg. W prawo prowadzi droga do Goleszowa (ok. 2,5 km), a nieco niżej w lewo - droga do Lesznej Górnej, którą prowadził w stronę przejścia granicznego, nasz szlak ,,Graniczny". Od Zamku, cały czas drogą powiatową, południowo - zachodnimi zboczami Jasieniowej, częściowo lasem, docieramy po około kilometrze do strażnicy OSP w Dzięgielowie, gdzie szlak się kończy.

Tekst: Henryk Mróz