Turystyka Co warto zobaczyć?

GOLESZÓW

Nazwa Goleszów pochodzi od osoby o imieniu Golesz. Pierwotna nazwa wsi –Goleszowo pojawiła się już na początku XIII wieku. Pod koniec XVII stulecia zaczęto wyróżniać Goleszów Dolny, a na początku XVIII – Goleszów Górny. Goleszów to jedna z najstarszych miejscowości na Ziemi Cieszyńskiej. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1223 r., kiedy to Goleszów na mocy rozporządzenia księcia opolskiego Kazimierza został zobowiązany do płacenia dziesięciny. Przez długi czas była to jedna z największych wsi książęcych na tym terenie. Występujące w okolicy surowce skalne oraz uzyskanie połączenia kolejowego z Cieszynem w 1888 roku umożliwiły zbudowanie w latach 1898-1899 cementowni „Goleszów”, która zakończyła swą działaność 30 czerwca 1991 r. Obecnie można zobaczyć ją w postaci Makiety Goleszowskiej Cementowni w budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Goleszowie. Podczas II wojny światowej w cementowni utworzono podobóz Arbeistlager Golleschau, będący filią obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau. Na terenie gminy znajdują się miejsca upamiętniające ofiary II wojny światowej - pomniki przed Urzędem Gminy oraz „Pod Grabówką”.

Goleszów jest położony między dwoma wzniesieniami – Chełmem oraz Jasieniową, zwaną również Goleszowską Górką. Są one zbudowane z naprzemianległych warstw wapieni i łupków cieszyńskich. Liczne złoża wapieni eksploatowano od XVII wieku, początkowo w wapiennikach, a potem w cementowni w Goleszowie. Dziś pozostałości wyrobisk można oglądać na północnych stokach Jasieniowej. W dawnych kamieniołomach znajdziemy zarówno skocznie narciarskie, jak i strzelnice myśliwskie, ale na pierwszy plan wysuwa się tu bogactwo przyrodnicze. Na zboczach góry występują liczne rośliny chronione na czele ze storczykami takimi jak: buławniki – mieczolistny i wielkokwiatowy, storczyk męski i blady oraz wyblin jednolistny. Towarzyszą im rzadkie i chronione gatunki zwierząt, m.in. bardzo rzadki w Polsce motyl modraszek Rebela czy coraz rzadszy w naszym kraju chroniony wąż – gniewosz plamisty. Fragment kamieniołomów, gdzie możemy podziwiać jedne z najstarszych skał w polskich Karpatach, liczące ponad 140 milionów lat, objęto ochroną w postaci stanowiska dokumentacyjnego „Jasieniowa”. Bardzo interesującym miejscem zarówno pod względem przyrodniczym, jak i krajobrazowym jest Jeziorko Ton – akwen powstały w nieczynnym wyrobisku. Obiektem gospodaruje Towarzystwo Wędkarskie TON, którego prezesem przez ponad 20 lat był goleszowski lekarz i społecznik – Jan Śliwka. Ciekawostkę przyrodniczą Goleszowa Równi stanowi pomnik przyrody, którym jest okaz cisa pospolitego, znajdujący się na prywatnej posesji przy ulicy Przelotowej.

Najstarszym obiektem w Goleszowie jest neoromański kościół ewangelicko-augsburski zbudowany w miejscu dawnego, drewnianego w 1793 r. Jego obecny wygląd jest wynikiem rozbiórki, a następnie rozbudowy poprzedniego kościoła, której dokonano w II połowie XIX wieku po trzęsieniu ziemi w 1858 r. Obok kościoła znajduje się budynek plebanii z końca XVIII wieku. Neobarokowy, rzymskokatolicki kościół parafialny, pod wezwaniem św. Michała Archanioła został zbudowany w latach 1913-1921 w miejscu dawnego z 1293 r. (był to kościół kamienny z drewnianą dzwonnicą). Obok kościoła usytuowana jest przydrożna kamienna figura św. Jana Nepomucena z I połowy XIX wieku, plebania katolicka z końca XVIII stulecia oraz odrestaurowany budynek Czytelni Katolickiej z 1927 r.

Przez centrum Goleszowa, ulicami Jasną, Cieszyńską oraz Lotniczą, biegnie główny dział wód polski, czyli granica między dorzeczami Odry i Wisły.
W Domu Ludowym w Goleszowie Równi znajduje się Izba Spadochroniarzy Ziemi Cieszyńskiej, w której prezentowane są pamiątki po spadochroniarzach i lotnikach polskich uczestniczących w II wojnie światowej.
Z Goleszowem jest związana rodzina Tajnerów, wybitnych skoczków narciarskich:
- Leopold Tajner (1921-1993) – dwukrotny olimpijczyk (w latach 1948 i 1952),
- Władysław Tajner (1935-2012), brat Leopolda – dwukrotny olimpijczyk (w latach 1956 i 1960),
- Apoloniusz Tajner (ur. w 1954 r. w Goleszowie), syn Leopolda – obecnie prezes Polskiego Związku Narciarskiego i trener reprezentacji Polski w skokach narciarskich, w czasie gdy największe sukcesy odnosił Adam Małysz.
W 2015 r. proboszcz parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Goleszowie, ks. dr Adrian Korczago został wybrany przez synod diecezjalny na biskupa Diecezji Cieszyńskiej. Konsekrowany i wprowadzony w urząd został 6 stycznia 2016 r.

- Izba Oświęcimska i Makieta Goleszowskiej Cementowni znajdują się w podziemiach Gminnego Ośrodka Kultury i przybliżają historię Goleszowa oraz upamiętniają fakt istnienia w czasie II wojny światowej, w Goleszowie filii KL Auschwitz-Birkenau.

Izbę Oświęcimską oraz Makietę Goleszowskiej Cementowni można zwiedzać bezpłatnie. Rezerwacji można dokonać telefonicznie pod numerem tel. 728 657 251 lub mailowo pod adresem goleszow@silesia.travel 

Centrum Informacji Turystycznej czynne:

• środa 12.00-17.00,
• czwartek 9.00-15.00,
• piątek 8.00-13.00,
• pierwsza sobota miesiąca 9.00-13.00.

- Akwen „TON” – wymarzone miejsce dla amatorów wędkowania.

- Kościół ewangelicko-augsburski zbudowany w 1793 r. w stylu neoromańskim.

- Kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem św. Michała Archanioła zbudowany w stylu neobarokowym w latach 1913-21.

- Plebania Parafii Rzymsko - Katolickiej z końca XIX w.

- Plebania Parafii Ewangelicko-Augsburskiej z końca XVIII w.

- Późnobarokowa rzeźba kamienna św. Jan Nepomucena - figura przydrożna z I połowy XIX w. (obok kościoła rzymskokatolickiego).

- Izba Spadochroniarzy Polskich w Domu Ludowym w Goleszowie Równi.

- Plac pomiędzy Szkołą Podstawową a Urzędem Gminy z centralnie usytuowaną podświetlaną w nocy różnymi barwami piękną fontanną.

- Teren rekreacyjny za Gminnym Ośrodkiem Kultury

BAŻANOWICE

Nazwa Bażanowice wywodzi się najprawdopodobniej od potomków lub poddanych osoby o imieniu Bażan (z języka niemieckiego Fasant). Po raz pierwszy pojawiła się w 1523 r. jako Bazanowicze. Bażanowice początkowo były wsią książęcą, później (od XVII wieku) – szlachecką. Po 1780 r. Saint Genois odstąpił Bażanowice komorze arcyksiążęcej. W 1930 r. przy majątku Państwowej Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie powstała w Bażanowicach Mleczarnia Szkolna, a w 1933 r., w dawnej gorzelni arcyksiążęcej, założono Doświadczalną Stację Serowarską, w której do dziś wytwarzane są sery typu ementalskiego i inne produkty mleczne. W ostatnich latach w Bażanowicach powstało kilka dużych hal produkcyjnych zmieniających charakter wsi z rolniczego na przemysłowy.

Bażanowice położone są w dolinie rzeki Bobrówki, która płynie malowniczym wąwozem wzdłuż ulicy Rolniczej. Na terenie miejscowości znajdziemy fragmenty lasów liściastych,  a w ich runie roślinę będącą symbolem Śląska Cieszyńskiego – cieszyniankę wiosenną. Bażanowice są miejscem, gdzie rośnie wiele dębów o imponujących rozmiarach. Jeden z nich, o ponad pięciometrowym obwodzie, jest objęty ochroną pomnikową,  podobnie jak rosnący blisko bażanowickiego zamku miłorząb dwuklapowy. 

Bażanowice szczycą się tzw. zamkiem. Jest to budynek murowany, czworoboczny i piętrowy, wzniesiony prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku, a gruntownie przebudowany w 1894 r. Na ścianie frontowej widnieją herb i data 1839. Obok znajduje się parterowy i podpiwniczony budynek gospodarczy z oknami zamkniętymi półkoliście we wnękach i dwuspadowym dachem. Drugi budynek gospodarczy jest parterowy o kształcie wydłużonego prostokąta. Koło zameczku, w alei dorodnych lip, znajduje się późnobarokowa (z 1770 r.) – kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena na ozdobnym postumencie z nierozpoznanym herbem.

W Bażanowicach urodził się (w 1824 r.) Paweł Stalmach, zasłużony działacz Śląska Cieszyńskiego i obrońca praw Polaków w okresie naporu germanizacyjnego, współzałożyciel i redaktor ,,Tygodnika Cieszyńskiego", późniejszej ,,Gwiazdki Cieszyńskiej", twórca Macierzy Szkolnej, która położyła duże zasługi w obronie polskości i krzewieniu świadomości narodowej.

- Kościół ewangelicko-augsburski z 1981 r. projektu Stanisława Kwaśniewicza i Karola Gasia ze smukłą dzwonnicą.

- Figura przydrożna św. Jana Nepomucena z 1770 r.

- Zespół dworsko-folwarczny

CISOWNICA

Nazwa Cisownica pochodzi od słowa „cis”. Pierwsza wzmianka o wiosce – Cyssownica – pojawiła się w 1305 r. Jest to więc jedna z najstarszych wsi na Ziemi Cieszyńskiej. Dawniej, od XVI do XIX wieku, wyróżniano Cisownicę Małą i Wielką.
Przez cały czas Cisownica była pasterską wsią książęcą z dziedzicznym wójtem. W XVIII wieku została włączona do majoratu habsburskiego. Tędy prowadził niegdyś trakt solny, tzw. „solok”. W XVIII i XIX wieku wydobywano w okolicy, w prymitywnych sztolniach, niskoprocentowe rudy żelaza, zwane syderytami, na potrzeby pobliskiej huty w Ustroniu, a później jej filii – huty w Trzyńcu. Eksploatację tego surowca zakończono w 1870 r. O obecności żelaza świadczą rdzawe koryta potoków przepływających przez Cisownicę. Dla potrzeb huty w Ustroniu wypalano tu również węgiel drzewny. W czasie II wojny światowej wielu mieszkańców wsi uczestniczyło w walce z okupantem. Ofiarom wojny poświęcone są pomniki przy drodze do Dzięgielowa (pod Machową).

Cisownica jest położona na Pogórzu Cieszyńskim u stóp Małej Czantorii (866 m n.p.m.). Główną przyrodniczą arterią Cisownicy jest dolina Cisówki, a po jej połączeniu z Przykopą – Radonia. Dolinę otaczają liczne wzgórza zbudowane z wapieni i łupków. Odsłonięcia tych ostatnich można obserwować w głębokim wąwozie Przykopy nieopodal cmentarza. Wzgórza porastają grądy, czyli wielogatunkowe lasy liściaste z lipami, grabami, dębami, a także buczyny. W ich runie i na otaczających lasy łąkach znaleźć można bogactwo storczyków, m.in. storczyka bladego i męskiego, a także unikatową w skali kraju populację storczyka drobnokwiatowego odmiany późnej. Storczykom towarzyszą dziewięćsiły bezłodygowe oraz centurie zwyczajne zwane gwarowo czantoryjkami. Dla ochrony populacji cisa pospolitego utworzono na jednym ze wzgórz rezerwat „Zadni Gaj”. Na terenie wsi kilka drzew zostało objętych ochroną pomnikową. Są to 2 lipy drobnolistne, 2 cisy pospolite, buk zwyczajny oraz klon polny, z którego pięknych drzewiastych form zwanych paklonami słyną okolice Góry Tuł. Cisownickie lasy są pełne zwierząt, a podgórskie łąki jesienią stają się areną zmagających się ze sobą w trakcie rykowiska jeleni.

W Cisownicy na Pasiekach żył chłop – bibliofil – Jura Gajdzica (1777-1840), autor oryginalnego pamiętnika „Dlo pamięci Narodu ludzkiego”, który jest interesującym źródłem językowym, a zarazem dokumentem wsi w Beskidzie Śląskim. Jura Gajdzica był też twórcą najstarszego chłopskiego ekslibrisu, którym opatrywał liczne książki przywożone z odległego Krakowa. Był to jedyny tego rodzaju znak własnościowy na terenie Polski. W Cisownicy mieszka Tadeusz Sławek - poeta, profesor nauk humanistycznych, rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 1996 -2002, a także Jan Sztwiertnia – poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji (2001-2005). Ciekawym miejscem jest Izba Regionalna u Brzezinów prezentująca wyposażenie wiejskiej chaty na przełomie XIX I XX wieku.

- Izba Regionalna „U Brzezinów” – autentyczny obraz życia codziennego mieszkańców tej wsi z początków XX w.

- Mała Książnica Cisownicka – znajduje się w niej bogaty księgozbiór starodruków, ksiąg i dokumentów.

- Izba Pamięci „Gajdzicówka” – upamiętniająca pierwszego polskiego chłopa bibliofila Jurę Gajdzicę z Cisownicy.

- kościół ewangelicko-augsburski.

- rezerwat cisów „Zadni Gaj”.

- panorama na Górny Śląsk z punktu widokowego na Budzinie.

DZIĘGIELÓW

Nazwa Dzięgielów najprawdopodobniej wywodzi się od mienia – Dzięgiel (Dzingiel), możliwe jest też pochodzenie od rośliny dzięgiel. Po raz pierwszy jej nazwa pojawiła się w 1305 r. jako Dzingelau. Dzięgielów był wsią szlachecką o historii nierozerwalnie związanej z zamkiem.

Zamek w Dzięgielowie, będący budowlą murowaną z kamienia i cegły, powstał w XV wieku. Składał się z czterech części – skrzydeł, z których zachowały się trzy. Od XV do XVII wieku zamek w Dzięgielowie należał do rodu Czelów z Czechowic. Późniejsi właściciele – Goczałkowscy dwukrotnie przebudowywali zamek. Najpierw, po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej, w połowie XVII wieku z renesansowego na barokowy, następnie w latach sześćdziesiątych XVIII wieku na styl rokokowy. Po sprzedaniu pod koniec XVIII wieku (1793 r.) Komorze Cieszyńskiej zamek przestał pełnić funkcję siedziby szlachty i baronów. W późniejszych latach popadał w ruinę. Po gruntownym remoncie prowadzonym od końca XIX wieku zamek zmienił swoją funkcję. Obecnie jest tam hotel i restauracja.

Dzięgielów jest położony w zachodniej części Pogórza Cieszyńskiego, w dolinie Puńcówki. Pod względem przyrodniczym wieś można podzielić na: wschodnią – zalesioną oraz zachodnią – z dominującym krajobrazem rolniczym i zabudowaniami. Bardzo ciekawym typem lasu jest tzw. buczyna storczykowa na stokach Jasieniowej, z licznym udziałem tych chronionych roślin w runie. W lesie tym można spotkać jednego z najrzadszych storczyków w Polsce – kruszczyka drobnolistnego oraz chronionego grzyba – borowika korzeniastego. Fragment lasu nazywany Grabicz objęty jest ochroną w ramach europejskiej sieci Natura 2000. Obszar ten nosi nazwę „Cieszyńskie źródła tufowe” i chroni unikatowe w skali Polski wypływy wód z odkładającymi się martwicami wapiennymi. Na terenie Dzięgielowa znajduje się jeden pomnik przyrody – jest to dąb szypułkowy rosnący przy ulicy Granicznej.

W Dzięgielowie urodził się Karol Kulisz (1873-1940), pastor i orędownik dobroczynności, zamęczony w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie. W przysiółku „Na Kępie” założył w 1923 r. Ewangelicki Diakonat Żeński „Eben-Ezer”. W latach 1977-1980 roku powstał tu największy dom opieki „Emaus” prowadzony w ramach działalności Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Corocznie, na przełomie czerwca i lipca, w Dzięgielowie odbywa się Tydzień Ewangelizacyjny. Tutaj mieści się też Centrum Misji i Ewangelizacji kościoła luterańskiego, a ekumeniczny charakter wsi podkreśla również obecność kościoła rzymskokatolickiego. Na granicznym wzgórzu Mołczyn usytuowane jest „Pszczele Miasteczko” rodziny Gajdaczów. W leśny krajobraz jest tu wtopiona, unikatowa w tej części Europy, pasieka. Można tu odpocząć, posilić się i skosztować różnych produktów z miodu wytwarzanych przez państwa Gajdaczów.

- Zespół zamkowy z XV w., murowany, kilkakrotnie przebudowywany.

- Dom Opieki Diakonatu „Eben-Ezer”.

-„Pszczele Miasteczko” Jana Gajdacza na wzgórzu Mołczyn – unikatowa w skali europejskiej pasieka, wtopiona w piękny krajobraz dawnego kamieniołomu.

GODZISZÓW

Nazwa Godziszów pochodzi od imienia „Godzisz”. Po raz pierwszy pojawiła się w 1445 r., jako Godyessow, jednak sama miejscowość powstała prawdopodobnie na przełomie XIV i XV wieku. Do końca średniowiecza Godziszów był wsią książęcą, w XVI wieku jedną z bogatszych w Księstwie Cieszyńskim. Od 1932 r. stok północny Chełmu był używany do szkolenia członków Koła Szybowcowego „Start” w Cieszynie. Szkołę Szybowcową Aeroklubu Śląskiego w Goleszowie, zwaną potocznie szkołą harcerską, otwarto na szczycie wzgórza 15 lipca 1934 r. Dwa lata później szkołę przemianowano na Śląską Szkołę Szybowcową LOPP na Górze Chełm im. mjr. Ludwika Idzikowskiego. W 1938 r. szkoła posiadała około 30 różnych typów szybowców np. „salamandra”, „komar” i „sroka”. Na początku 1939 r. zastępcą kierownika szkoły został Franciszek Kępka. W okresie międzywojennym szkoła wyszkoliła około 1,5 tys. pilotów. W 1950 r. rozpoczęto jednak jej likwidację, ponieważ lotnicze władze centralne podjęły decyzję o przeniesieniu szkolenia szybowcowego z gór na niziny. Ostatecznie życie szybowcowe na Chełmie zamarło wiosną 1951 r. Jednym z ostatnich wyszkolonych pilotów był Franciszek Kępka "junior".

Godziszów jest położony w centralnej części Pogórza Cieszyńskiego. Wieś posiada dwa przyrodnicze oblicza. Dominującą w krajobrazie, zbudowaną z wapieni i łupków, Górę Chełm (464 m n.p.m.) oraz rolniczą wschodnią część, przeciętą rzeką Radoń z kompleksem stawów w przysiółku Siedlisko. Góra Chełm to ostoja bioróżnorodności. Ciepłe łąki, dawne wyrobiska wapienia we wschodniej jej części czy lasy grądowe są siedliskiem cennych i chronionych roślin i zwierząt. Spotkać tu można m.in. storczyka bladego, lilię złotogłów a także goryczkę krzyżową. Spośród zwierząt na uwagę zasługują kumaki górskie, które można obserwować w okresowych niewielkich zbiornikach wodnych i rzekotkę drzewną występującą na wilgotnych łąkach. Cichy i uważny obserwator nad brzegami Radonia może zobaczyć jednego z najpiękniej ubarwionych polskich ptaków – zimorodka. Na terenie Godziszowa znajdziemy kilka pomników przyrody. Są to dwa jesiony wyniosłe przy ulicy Pod Chełmem oraz modrzew europejski nieopodal szczytu Góry Chełm.

Z Godziszowem był związany Franciszek Kępka (1940-2001) pilot szybowcowy i samolotowy, wielokrotny mistrz i wicemistrz Polski, czterokrotny wicemistrz świata i mistrz Europy w szybownictwie, rekordzista świata i Polski, laureat medalu Lilienthala.

- Góra Chełm – ośrodek sportów paralotniowych, miejsce rekreacji, niegdyś na Chełmie mieściła się szkoła szybowcowa.

- kościół ewangelicko-augsburski z 1926 r.

KISIELÓW

Nazwa Kisielów wywodzi się prawdopodobnie od potomków lub poddanych osoby o imieniu Kisiel. Po raz pierwszy wzmianka o wsi – Kiesselaw – pojawiła się w 1434 r. Wtedy to książę Przemek nadał prawa zwierzchnictwa nad wsią Jaśkowi z Kisielowa. Kolejne lata przynosiły zmiany zwierzchników i właścicieli. Przypuszcza się, że kiedyś wyróżniano Kisielów Górny i Kisielów Dolny. Według zapisów kościelnych w 1447 r. wieś posiadała własny kościół parafialny, który spłonął w XVI wieku. W kolejnym stuleciu był tu również drewniany kościół ewangelicki (spłonął ok. 1700 r.). Wieś została zakupiona w 1704 r. przez Jana Kazimierza z rodu Cselestów z Celestiny, którzy sprzedali ją Komorze Cieszyńskiej w 1793 r. Ważnym wydarzeniem dla mieszkańców Kisielowa było otwarcie w 1904 r. szkoły powszechnej, którą rozbudowano, dodając piętro, w 1946 r. Obecnie w centrum miejscowości znajdują się dwa niewielkie kościoły: katolicki (filiał parafii w Ogrodzonej) i ewangelicko-augsburski (filiał parafii w Goleszowie).

Kisielów to najbardziej na północ wysunięta część gminy Goleszów. W większości łagodne zbocza wzniesień zostały zagospodarowane rolniczo. Kompleksy leśne można spotkać przy granicy wsi z Bładnicami, w przysiółku Morawiny oraz w części miejscowości zwanej Rabaczów. Podłoże zawiera mniej skał wapiennych, stąd nie spotkamy tu gatunków wapieniolubnych takich jak np. storczykowate. Ozdobą kisielowskich lasów jest chroniona ciemiężyca zielona – wysoka, dorastająca do 1,5 metra bylina kojarzona raczej z górskimi polanami np. ze zboczami Czantorii Wielkiej. Ciekawą pozostałością działalności lądolodu sprzed kilkuset tysięcy lat są nieczynne już dawne piaskownie rozsiane po terenie Kisielowa.

- kościół rzymsko-katolicki p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

KOZAKOWICE

Nazwa Kozakowice pochodzi od imienia Kozak. Pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się już w 1305 r. i brzmiała „Goschegowitz”, natomiast w 1577 r. Kozakowicze. Powstanie Kozakowic wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Od XVII wieku zaczęto wyróżniać Kozakowice Górne i Kozakowice Dolne, a przez pewien czas nawet Kozakowice Wielkie i Kozakowice Małe. Obecny podział wsi (na Górne i Dolne) pojawił się oficjalnie w 1900 r.

Kozakowice są położone w północno-wschodniej części Gminy Goleszów, w dolinach Radonia i Bładnicy, na wysokości 320-350 m n.p.m. Przeważają tu tereny równinne, faliste i pagórkowate. W Kozakowicach dominują tereny bezleśne. Występuje tu typowo rolniczy krajobraz z rozproszoną zabudową. Jedyny niewielki kompleks leśny zlokalizowany jest we wschodniej części wsi, na granicy z dzielnicą Ustronia – Hermanicami. W części tego lasu dominuje sosna zwyczajna, co jest rzadkością w gminie Goleszów. Podłoże części lasu oraz kilka pozostałości dawnych piaskowni na terenie Kozakowic wskazują na działalność na tym obszarze lądolodu skandynawskiego przed kilkuset tysiącami lat. W Kozakowicach można spotkać przedstawiciela storczykowatych. Jest to kruszczyk pospolity, który pojawia się nawet w przydomowych ogrodach. Także na terenie wsi rośnie podgrzybek czerwonawy, grzyb rzadki na Pogórzu Cieszyńskim. Na przełomie XIX i XX wieku na granicy Kozakowic i Godziszowa, w przysiółku Kamieniok planowano utworzenie polderu ograniczającego wezbrania rzeki Radoń. Pozostałością po tych planach jest usypana imponujących rozmiarów grobla o długości około 200 metrów i wysokości ponad 6 metrów.

Kozakowice były rodzinną wsią Andrzeja Cinciały (1825-1898), działacza narodowego, autora ,,Słownika Dialektycznego", ,,Zbioru przysłów śląskich", ,,Pieśni ludu śląskiego z okolic Cieszyna", ,,Pamiętnika" i wielu innych.

- Kościół ewangelicko-augsburski z 1935 r.

LESZNA GÓRNA

Pierwotna nazwa Lesznej Górnej brzmiała Lesna Snessonis i pojawiła się już w 1305 r. Pierwszy człon nazwy to zniekształcone określenie leszczyny, dlatego wioskę nazywano również Leszczna. Drugi człon określał przynależność wsi do Świętosza. W XVI wieku zaczęto wyróżniać Leszną Dolną i Leszną Górną (Lessczna Wirhny i Duolny – 1523 r.). Leszna, której rozwój datuje się na XV wiek, była miejscowością o charakterze pasterskim. W 1430 r. wieś została sprzedana Piotrowi Nydkowi z Górnej Lesznej przez Tyczka z Łagowa. W 1529 r., decyzją księcia cieszyńskiego Wacława II, Leszną otrzymał Jan Czelo z Czechowic – kanclerz na dworze cieszyńskim, właściciel dóbr i zamku w Dzięgielowie. Do 1870 r. na terenie wsi kopano rudę żelaza dla huty w Ustroniu. Po wojnie polsko-czeskiej w 1920 r. Leszna Górna przypadła Polsce, a Leszna Dolna (obecnie część Trzyńca) ówczesnej Czechosłowacji. Występujące na terenie Lesznej wapienie cieszyńskie są od wielu lat eksploatowane w miejscowym kamieniołomie. Dawniej wykorzystywano je do produkcji cementu w cementowni „Goleszów”.

Leszna Górna posiada najbardziej górski charakter spośród wsi gminy Goleszów. Ton tej miejscowości nadają dwa wzniesienia: Tuł (621 m n.p.m.), najwyższe wzgórze Pogórza Cieszyńskiego, oraz Ostry (709 m n.p.m.) leżący w Beskidzie Śląskim, będący najwyższym punktem gminy Goleszów. Góra Tuł ze względu na unikatową, wapieniolubną florę cieszy się zainteresowaniem botaników już od prawie 200 lat. Wiosną można podziwiać przede wszystkim storczyki i lilię złotogłów, a jesienią zimowity jesienne zdobiące leszniańskie łąki. W celu ochrony bogactwa przyrodniczego na części obszaru utworzono użytek ekologiczny „Góra Tuł”. Miłośnicy ornitologii wiosną i jesienią mogą obserwować przeloty ptaków nad przysiółkiem Budzin, zaś turyści przemierzający szlaki górskie w Lesznej Górnej wypatrzyć nawet tropów niedźwiedzia.

Najstarszym obiektem w Lesznej Górnej jest kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Marcina zbudowany w latach 1719-1731, w stylu późnobarokowym. Wnętrze kościoła parafialnego posiada bogaty wystrój, w tym późnobarokowe ołtarze. Jest tu również renesansowa, pochodząca z końca XVI wieku, rzeźba ze stojącą postacią w zbroi rycerza Czelo. Na cmentarzu koło kościoła została usytuowana późnobarokowa figura św. Jana Nepomucena.

W okolicy Lesznej Górnej jest kilka ciekawych historycznie miejsc. Odkryto tu ślady osadnictwa od młodszej epoki brązu do wczesnej epoki żelaza (od 1300 do 450 lat p.n.e.), czego najlepszym przykładem są pozostałości osady obronnej na Górze Tuł. W okresie kontrreformacji w Lesznej Górnej znajdowała się jedna z kilku leśnych świątyń ewangelickich na Śląsku Cieszyńskim. Była ona na Podlesiu pod Małą Czantorią. Miejsce to zostało nazwane „Spowiedziskiem”. Obecnie w Lesznej Górnej znajduje się niewielki kościół ewangelicki (poświęcony w 2005 r.) należący do parafii w Goleszowie. Podczas drugiej wojny światowej okolice Lesznej Górnej były terenem działalności partyzantów. Na stokach Małej Czantorii, w miejscu zdradzonej w czasie II wojny światowej lokalizacji bunkra partyzanckiego znajduje się pomnik upamiętniający to tragiczne zdarzenie. Z Lesznej Górnej pochodzą: Karol Buzek (1882-1936), pedagog, działacz Polskiego Towarzystwa Turystycznego, Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i Macierzy Szkolnej, autor polskiej mapy geologicznej Ziemi Cieszyńskiej oraz dr Paweł Musioł (1905-1943), redaktor m.in. „Zarania Śląskiego", propagator regionalizmu i znawca piśmiennictwa śląskiego.

- Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Marcina, zbudowany w XVIII w. w stylu późnobarokowym.

- „Spowiedzisko” – leśna świątynia ewangelicka z czasów kontrreformacji.

- Kościół ewangelicko-augsburski Świętej Trójcy.

PUŃCÓW

Nazwa wsi Puńców pochodzi najprawdopodobniej od potomków lub poddanych osoby o imieniu Pońc lub od przezwiska. Jest to jedna z najstarszych miejscowości na Śląsku Cieszyńskim. Po raz pierwszy nazwa Punco pojawiła się w 1223 r. Była to wieś książęca. Już w XV wieku znajdowała się tu parafia. Na początku XVI wieku w centrum wsi wzniesiono istniejący do dziś kościół pw. św. Jerzego, który wkrótce zajęli protestanci. W czasie Reformacji, zgodnie z decyzją księcia Wacława III Adama z 1549 r., kazania w Puńcowie wygłaszane były po czesku i po niemiecku. W okresie kontrreformacji kościół wrócił do katolików. Od II połowy XIX wieku zbór ewangelicki w Puńcowie korzystał z murowanej kaplicy, którą zastąpił poświęcony w 1990 roku nowy kościół.

Puńców jest położony w południowo-zachodniej części gminy Goleszów, na wysokości 280-400 m n.p.m. W rolniczym krajobrazie wioski dominują dwa pasma niewysokich wzgórz przecięte doliną Puńcówki. Podobnie jak w innych miejscowościach gminy Goleszów, spotkamy tu nieczynne wyrobiska wapieni, ale Puńców wyróżnia obecność dawnych kamieniołomów cieszynitu – skały magmowej charakterystycznej dla tej części Karpat. Wyrobiska są zlokalizowane w przysiółku Zadki oraz w pobliżu ulicy Wielodroga. Lasy to przeważnie niewielkie zagajniki drzew liściastych. W ich runie, szczególnie w części graniczącej z Cieszynem, Wielkich Dołach i Mnisztwie, można spotkać ciekawą chronioną roślinę – obrazki alpejskie. W lasach  dostrzeżemy również chronione parzydło leśne i wawrzynek wilczełyko.

Bardzo cennym obiektem jest zbudowana w 1518 r. z kamienia i cegły  jednonawowa, późnogotycka świątynia rzymskokatolicka p.w. św. Jerzego. Jest to najstarszy kościół murowany  na wsi w powiecie cieszyńskim. W latach 1902-1905 obiekt został rozbudowany, a  drewnianą wieżę zastąpiono murowaną, w której umieszczono dzwon z 1726 r. Nawa kościoła jest na planie kwadratu z ośmiobocznym, centralnym filarem wspierającym trójdzielne sklepienie (tzw. sklepienie palmowe lub gwiaździste). Jest to jedyny tego rodzaju na Śląsku Cieszyńskim przykład rozwiązania nawy. Wewnątrz kościoła znajdują się m.in.: stary ołtarz pasyjny, rzeźba św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, epitafium urzędnika Komory Cieszyńskiej Jakuba Dworzaka zmarłego w 1778 r., dwie tablice pamiątkowe dotyczące budowy kościoła, naczynia liturgiczne z II połowy XVIII  i obrazy z XIX wieku. 

- Kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem św. Jerzego (z XVI w.) – najstarszy istniejący kościół murowany w powiecie cieszyńskim, zbudowany w stylu późnogotyckim.

- Kościół ewangelicko-augsburski Jana Chrzciciela.

- Powozownia p. Andrzeja Lacela – można tu zobaczyć kolekcję różnego rodzaju pojazdów konnych z przełomu XIX i XX w.