Urząd Gminy Goleszów

Liczba mieszkańców (stan na 30.06.2023 r.) - 4205

Administracyjnie Goleszów tworzą 3 sołectwa: Goleszów Dolny, Goleszów Górny, Goleszów Równia

Goleszów jest malowniczą miejscowością, położoną w zachodniej części Pogórza Cieszyńskiego, w szerokim siodle pomiędzy Chełmem (451 m n.p.m.), a Jasieniową (520 m), po obu stronach działu wodnego rozdzielającego dorzecza Wisły i Odry, na wysokości 320 - 450 m n.p.m.

Jest to jedna z najstarszych miejscowości na Ziemi Cieszyńskiej. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1223, kiedy to Goleszów na mocy rozporządzenia księcia opolskiego Kazimierza, w nadaniu biskupa wrocławskiego Wawrzyńca został zobowiązany do płacenia dziesięciny na utrzymanie zakonnic kościoła świętego Zbawiciela w Rybniku. Przez długi czas Goleszów był jedną z największych wsi książęcych w Księstwie Cieszyńskim. W 1293 roku zbudowano tu pierwszy kościół z kamienia o drewnianej dzwonnicy.

Osadnictwo w Goleszowie rozpoczęło się w dzisiejszym Goleszowie Dolnym, na terenach niżej położonych, gdzie łatwiejsza była uprawa. Z biegiem czasu ludność zaczęła zasiedlać dzisiejszy Goleszów Górny. 
W roku 1653 Goleszów przeszedł na własność Habsburgów, tak jak inne miejscowości Księstwa Cieszyńskiego. Miejscowe wapienie zaczęto eksploatować w XVII wieku. W 1888 roku Goleszów stał się węzłem kolejowym, dzięki budowie linii Bielsko - Cieszyn oraz Goleszów - Ustroń. Uzyskanie połączenia kolejowego oraz występowanie w okolicy Goleszowa margli i wapieni, umożliwiło zbudowanie w 1889 roku na zboczach Jasieniowej kilku pieców wapiennych przez Eryka Gascha, a w latach 1898-1989 przy linii kolejowej - cementowni "Goleszów". Jej pierwszymi właścicielami byli bracia Goldstaeinowie z Wrocławia i H.M. Flieszbach z Głogowa. W 1906 roku akcje przejęła Goleszowska Fabryka Portland Cementu S.A. z Siedzibą w Wiedniu. Budowa tego zakładu przemysłowego spowodowała znaczny napływ ludności do Goleszowa. W ciągu 20 lat, między 1890 i 1910 rokiem liczba mieszkańców uległa prawie podwojeniu z 1334 do 2434, natomiast w samej cementowni pracowało 1 - 1,4 tys. osób. Istnienie cementowni zmieniło również charakter wsi. Dawny Goleszów był typową ulicówką. Jego osią osadniczą była obecna ulica Wolności. Później, w miarę rozwoju osadnictwa, w części zachodniej Goleszów stawał się wsią o charakterze wielodrożnicy. Nastąpiła też zmiana struktury zatrudnienia. Ze wsi rolniczej Goleszów stał się wsią przemysłową. W 1931 roku aż 67% jego mieszkańców utrzymywało się z pracy w przemyśle, a tylko 16% z rolnictwa.

W kilka miesięcy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w styczniu 1919 r. Goleszów i cała Ziemia Cieszyńska byli świadkami najazdu wojsk czeskich. Miejscowość uwolniono z rąk najeźdźców 20 lutego 1919 roku. W czasie wielkiego kryzysu na początku lat 30 - tych XX wieku, Goleszów był też świadkiem wystąpień robotniczych. W związku z przerwaniem produkcji cementu w 1935, w czasie zebrania protestacyjnego zginął 1 robotnik, a 7 zostało rannych.

W okresie międzywojennym w Goleszowie działało Stowarzyszenie Oświatowo-Gimnastyczne ,,Siła", które prowadziło różne sekcje i było organizatorem wielu imprez. W tym też czasie na pobliskiej górze Chełm powstała Szkoła Szybowcowa.

W czasie II wojny światowej mieszkańcy Goleszowa uczestniczyli w ruch oporu. Wielu z nich zostało aresztowanych i rozstrzelanych. W cementowni utworzono podobóz ,,Goleszów", będący filią obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W strasznych warunkach, najczęściej w kamieniołomach, pracowali tu więźniowie (głównie Żydzi). Podobóz uległ likwidacji w styczniu 1945 roku. Dla uczczenia pamięci pomordowanych więźniów z podobozu ,,Goleszów" oraz kilkudziesięciu mieszkańców Goleszowa (ze 162 pomordowanych w całej gminie), utworzono dwa pomniki: przed Urzędem Gminy w Goleszowie oraz ,,Pod Grabówką" na północnych zboczach Jasieniowej.

Po wyzwoleniu w dniu 03.05.1945 roku mieszkańcom wsi szybko udało się wrócić do normalnego życia. Goleszów rozwijał się dynamicznie. Powstała Gminna Spółdzielnia, Rolniczy Kombinat Spółdzielczy, a w 1970 roku przystąpiono do budowy Fabryki Urządzeń Elektrycznych ,,Celma". Już w 1972 roku ruszyła w niej pierwsza produkcja, a w 1974 roku oddano do użytku linię montażową do wykonywania licencyjnych (na licencji BOSCHA) wiertarek. W drugiej połowie lat 70 - tych XX wieku powstało w Goleszowie kilka nowych obiektów: nowy (obecnie niestety zdewastowany) budynek przystanku PKP ,,Goleszów Górny", dużą fermę kurcząt - "Ławki", pawilon handlowy ,,Storczyk" i Ośrodek Zdrowia. Między innymi dzięki temu w 1978 roku gmina Goleszów uzyskała tytuł wicemistrza kraju w konkursie na mistrza gospodarności. Ważnym dla sytuacji ekonomicznej mieszkańców Goleszowa wydarzeniem była likwidacja cementowni na początku lat 90 - tych. Od kilku lat problemy mają też zakłady "Celma". Ale pomimo tych trudności w dalszym ciągu budowane są (w miarę możliwości finansowych) nowe budynki. Przykładem może być choćby nowy budynek gimnazjum z piękną salą gimnastyczną oddany do użytku latem 2003 roku oraz Dom Ludowy w Goleszowie Równi otwarty w 2002 roku.

Obecnie Goleszów liczy ponad 4 tys. mieszkańców i jest miejscowością o charakterze rolniczo - przemysłowym. Ze względu na czyste powietrze (szczególnie po likwidacji cementowni) i urokliwe położenie, dużą szansę na rozwój ma turystyka.

Goleszów może się też pochwalić sporymi osiągnięciami sportowymi. Dawniej słynął ze skoków narciarskich (utożsamianych z rodziną Tajnerów), piłki siatkowej (siatkarze grali nawet w II lidze państwowej) i szachów. Obecnie wielkimi osiągnięciami może się poszczycić kobieca drużyna piłkarska, grająca w II lidze państwowej oraz łucznicy (szczególnie członek kadry narodowej Polski - Zbigniew Stanieczek).

Z Goleszowem związanych jest wiele wybitnych postaci na przykład:
Rodzina Tajnerów, wybitnych skoczków narciarskich:
- Leopold Tajner - dwukrotny olimpijczyk w skokach,
- Władysław Tajner - dwukrotny olimpijczyk w skokach narciarskich
- Anna Stanieczek - mistrzyni Europy w łucznictwie bloczkowym, wielokrotna mistrzyni i rekordzistka Polski w tej konkurencji,
- Franciszek Kępka (senior) - jeden z twórców szkoły szybowcowej na górze Chełm,
- Franciszek Kępka (junior) - mistrz Polski, mistrz Europy i czterokrotny brązowy medalista mistrzostw świata w szybownictwie,
- Jan Wałaski - autor widowisk folklorystycznych i działacz społeczny,
- Karol Bruk - nauczyciel i wybitny dyrygent chórów, założyciel pierwszej na Ziemi Cieszyńskiej spółdzielni uczniowskiej ,,Braterstwo",
- Zbigniew Stanieczek - utalentowany łucznik.

Henryk Mróz